czym jest neofobia?

Neofobia to unikanie spożywania nowych pokarmów. Uwarunkowana jest czynnikami biologicznymi, jak również środowiskowymi - odżywianiem w okresie prenatalnym, sposobem żywienia w okresie niemowlęctwa i wczesnym dzieciństwie, nawykami kształtowanymi poprzez obserwację najbliższego otoczenia.



Neofobia jest zaburzeniem kwalifikowanym do grupy zaburzeń "wybiórcze jedzenie". Nie powinna być utożsamiana z tzw. grymaszeniem czy wybrzydzaniem, które to są zjawiskami przejściowymi, typowymi u dzieci około 2-3 roku życia i stanowią naturalną potrzebę wyrażania przez nie swej autonomii. Neofobia występuje najczęściej u dzieci w wieku 2-6 lat i ma ona istotne znaczenie w kontekście sposobu ich odżywiania, może bowiem doprowadzić do niedoborów ważnych substancji odżywczych, a tym samym wpłynąć niekorzystnie na ich rozwój i zdrowie. 


NIE TAKI DIABEŁ STRASZNY....?

W dalekiej przeszłości neofobia pełniła funkcję ochronną dla wszystkożernego człowieka - powstrzymywała go przed zjedzeniem toksycznej rośliny czy bakterii rozmnażających się w zepsutym jedzeniu. W dzisiejszych czasach postawa neofobiczna w okresie wczesnego dzieciństwa co prawda zabezpiecza dziecko przed zjedzeniem czegoś potencjalnie niebezpiecznego dla jego zdrowia, jednak wraz z rozwojem dziecka instynkty biologiczne zastępowane są przez wyuczone zachowania. Nieustępująca neofobia zaczyna mieć negatywne skutki, ponieważ ogranicza różnorodność spożywanych produktów, tym samym obniżając jakość diety dziecka i prowadząc do niedoboru niektórych kluczowych substancji odżywczych. Diabeł jest jednak straszny.


NA CZYNNIKI PIERWSZE

Neofobia ma podłoże genetyczne - badania dowodzą, że wysoki poziom neofobii u matki zwiększa postawę neofobiczną u dzieci, przede wszystkim córek. Na zwiększenie poziomu neofobii żywieniowej wpływają takie cechy osobowości jak: niska otwartość na doświadczenie oraz wysoka neurotyczność. Wśród dzieci zaobserwowano związek między neofobią a nieśmiałością i niestabilnością emocjonalną.

W kształtowaniu się preferencji żywieniowych dzieci ważną rolę odgrywają zachowania żywieniowe rodziców, doświadczenia związane z żywnością, stopień znajomości przez dziecko danego produktu. Istotne znaczenie ma również sposób karmienia - już w trakcie karmienia piersią dziecko uczy się określonych smaków, a im bardziej urozmaicona jest dieta matki, tym dziecko ma lepszą sposobność do poznania większej ich ilości.

Przyczyną niechęci do jedzenia określonego pokarmu przez dziecko może być zbyt późne wprowadzenie nowości w jego jadłospisie, albo za szybkie poddanie się rodziców w proponowaniu danego jedzenia po negatywnej reakcji dziecka. Należy pamiętać, że większa znajomość danej żywności, częstsze eksponowanie na nowe smaki przyczynia się do zwiększenia jej akceptacji. 

Problematyczne jest także nagradzanie dzieci słodyczami po zjedzeniu nielubianych przez nie produktów (więcej o negatywnych stronach nagradzania słodkościami pisałam tutaj). Przyczynia się to bowiem z jednej strony do wzrostu poziomu niechęci dziecka do i tak nielubianych już pokarmów, z drugiej skutkuje wzrostem pożądania i lubienia nagrody.


CO ROBIĆ?

O tym jak ważna jest praca nad niwelowaniem postawy neofobicznej u dziecka świadczy fakt, że poprawa jego sposobu żywienia w późniejszym czasie nie ma mocy wyrównawczej w stosunku do wcześniejszych możliwości najkorzystniejszego, optymalnego rozwoju fizycznego i psychicznego. Aby zatem zwiększyć gwarancję zdrowia dziecka w dorosłym życiu, warto poszerzyć swą wiedzę w zakresie postępowania z dziećmi z neofobią żywieniową.

Przede wszystkim należy zadbać o to, aby posiłki zawierające nowe dla dziecka produkty serwowane były regularnie, w ilościach minimalnych. Nie wolno się zniechęcać i pomimo ustawicznych odmów, proponować dany pokarm wielokrotnie. Ważne jest dbanie o dostępność i widoczność pokarmu. Dobrym sposobem na przemycenie nowości jest mieszanie nowego produktu ze znanym już i akceptowanym pokarmem. Poza tym: pozytywna atmosfera w trakcie posiłku, dawanie możliwości samodzielnego jedzenia (pozwalanie małym dzieciom na jedzenie rączkami), nagrody za spróbowanie nowego posiłku w postaci pochwały czy wspólnej zabawy, ale nie słodyczy.

Neofobia to problem złożony i wymagający jego rozwiązania, gdyż rzutuje w sposób niepodważalny na zdrowie dziecka. Jednak odpowiednio wczesne jego wykrycie i konsekwentna praca nad jego zmniejszeniem może uchronić dziecko przed niedoborami pokarmowymi i otworzyć mu drzwi do świata nowych smaków i zapachów :) 

Mniej Więcej

1 komentarz:

  1. Przeczytałam z ogromnym zainteresowaniem, ciekawy tekst. Szczerze powiedziawszy, nawet nie wiedziałam, że taki problem ma swoją nazwę.

    OdpowiedzUsuń

Instagram